PPO opdracht 2 leertheoriën

Psychologie

1.       Klassiek conditioneren

Conditioneren betekend gedrag aanleren of afleren met behulp van beloningen of straffen.  Het klassiek condioneren gaat uit van een ongeconditioneerde reflex  op een ongeconditioneerde prikkel. Beide zijn niet aangeleerd maar natuurlijk, aangeboren.

Door de ongeconditioneerde prikkel samen te voegen met een geconditioneerde prikkel, leer je gedrag aan, de ongeconditioneerde prikkel krijgt dezelfde reactie als de geconditioneerde prikkel.

Uiteindelijk kun je de ongeconditioneerde prikkel zelfs weglaten en krijg je een geconditioneerde respons op een geconditioneerde prikkel. De reactie op deze  geconditioneerde prikkel is ten slotte aangeleerd.

Als kind heb ik geleerd dat het onbeleefd is om een boer te laten. Voordat ik dat leerde liet ik gewoon een boer. Dat was voor mij een ongeconditioneere reactie op bijvoorbeeld mijn eten. Mijn ouders strafte me hiervoor met een vermaning, een geconditioneerde respons op mijn gedrag dat ervoor ging zorgen dat ik mijn gedrag aan ging passen, ik vond het niet leuk dat mijn ouders me strafte. Uiteindelijk  hield ik mijn boeren in of deed een hand voor mijn mond. Ik leerde een nieuwe reactie op een natuurlijke reflex, dit was dus een geconditioneerde reactie op de geconditioneerde prikkel (de straf) die zij mij gaven.

2.       Operante conditionering en modeling

 Wat gebeurd er bij operant conditioneren? Aanvankelijk is er geen koppeling tussen een stimulans en respons. Het dier of de mens doet allerlei handelingen. Slechts 1 bepaalde handeling heeft effect, en deze kan definitief aangeleerd worden.

Modeling. Een mens kan ook iets leren zonder tot actie over te gaan of zonder beloning. Door anderen te observeren of door verbale insructies op te nemen is de mens instaat niet eerder uitgevoerde handelingen te verrichtten. Je leert dus zonder expliciete beloniningen.

a)      Hoe wil je leerlingen een bepaalde techniek aanleren met gebruik van operante contidionering?

Stel: ik wil mijn leerlingen leren dat ze als ze klaar zijn met opruimen terug aan hun tafel moeten gaan zitten. Tijdens het opruimen aan het eind van de les is het natuurlijk een drukte want iedereen is klaar en wil graag weg. Een paar kinderen zullen gaan lopen klieren, een paar zullen met elkaar blijven praten maar er zullen er vast ook zijn die op hun plek blijven zitten.  De kinderen voeren verschillende handelingen uit, zijn dus actief bezig, ik wil graag één bepaalde handeling zien. Degene die ik wil zien ga ik dus positief stimuleren. 

Om dit te stimuleren ga ik de kinderen die aan het klieren en rondlopen zijn bestraffend aanspreken.  Zo leer ik ze aan dat ze straf krijgen als ze gaan lopen of klieren. Uiteindelijk zullen ze merken dat als ze blijven zitten ze geen straf en misschien zelfs een compliment (beloning) krijgen.  Als dit tot meerdere kinderen doordringt kan ik ze zo ook belonen door ze eerder te laten gaan als iedereen netjes heeft opgeruimd en op zijn plaats zit.

b)        Hoe doe je dit als je gebruik maakt van modeling?

Bij model-leren gaat het om wat kinderen te zien krijgen. Jijzelf bent als leraar natuurlijk een voorbeeld voor jou leerlingen. Je bent een persoon die ouder is, een status heeft en gerespecteerd wordt door je leerlingen (als je het goed doet).  Alles wat jij doet voor de klas is van invloed op de leerlingen, hoe jij reageert, met problemen omgaat en met leerlingen omgaat.

Stel: ik heb een woordenwisseling met een student voor de klas. Als ik doorsla en ga schreeuwen en vloeken zullen de leerlingen dit kunnen overnemen omdat ze denken dat omdat de leraar het doet het getolereed wordt en een goede manier is om met ruzie’s om te gaan.  Als ik kalm en duidelijk blijf en het uitpraat geeft dat een boodschap over hoe het ook kan.

3.       Ik denk dat als docent je er altijd van bewust moet zijn dat je het goede voorbeeld moet geven maar ik denk niet dat leerlingen het heel snel zullen volgen of overnemen omdat leraren voor pubers niet vaak als een ‘rolmodel’ worden gezien.

Klassieke en operante condicionering vind ik erg effectief en goede manieren om kinderen iets aan te leren. Je stimuleerd en geeft tegelijkertijd aan welk gedrag jij wil zien.